Beslag in het Rijksmuseum

Een zaak die veel losmaakte in de nationale (o.a. NRC en NOS) en internationale media. Op 18 september 2020 is beslag gelegd op één van de topstukken van de afdeling 20e eeuw van het Rijksmuseum. Het kostbare werk is aan het Rijksmuseum geschonken na decennialang eigendom te zijn geweest van een familie. Die familie vordert nu teruggave. In opdracht van mr. Martha Visser, advocaat verbonden aan Bergh Stoop & Sanders Advocaten, heeft Vurich het schilderij hangende de procedure veilig gesteld.

Wat is hier aan de hand?

Een vrouw schenkt in 2013 het meest kostbare doek uit haar verzameling – het schilderij ‘Compositie’ van Bart van der Leck uit 1918 – aan het Rijksmuseum. Zeven jaar later betwist haar familie de schenking en vraagt het schilderij terug. Het Rijksmuseum wil daarin echter niet mee.

Eens gegeven blijft gegeven?

Niet wat de familieleden van de vrouw betreft. Zij stellen dat het Rijksmuseum bij schenking onvoldoende heeft onderzocht of de schenker eigenaresse was van de Van der Leck en wilsbekwaam was wat betreft de schenking. Over deze stellingen zal de rechter zich gaan buigen. Als deze oordeelt dat het museum in 2013 reden had om aan een van beide te twijfelen, dan kan de familie de schenking herroepen.

Vurich in actie?

Zeker! Het Rijksmuseum en de familie zullen hun zaak aan de rechter voorleggen zodat die kan beslissen wat er met het schilderij moet gebeuren. Om er zeker van te zijn dat het schilderij na die procedure ongeschonden beschikbaar is, heeft Vurich met verlof van de voorzieningenrechter in de rechtbank Amsterdam conservatoir beslag tot verkrijging van afgifte gelegd op het schilderij. Omdat het schilderij ‘op zaal’ hangt heeft de beslaglegging in het museum plaatsgevonden. Daar mag het voorlopig blijven hangen zodat dit pronkstuk van de afdeling twintigste-eeuwse kunst gewoon voor het publiek te bewonderen is.

Diamanten veiligstellen

Het Parool publiceerde een reconstructie van een in scène gezette overval op een Amstelveense diamantair, met als doel grootschalige verzekeringsfraude. Als na onderzoek de kwade opzet aan het licht komt en de verzekeraar een procedure start, is het aan Vurich om beslag te leggen op de inhoud van de kluis en deze veilig te stellen. Een bijzondere opdracht van Kennedy Van der Laan.

Wat was de casus?

Een Amstelveense diamantair bedenkt een uitgekiend plan om voor miljoenen aan verzekeringsgeld te innen. Hij zet een gewapende overval in scène. Hij zoekt daartoe via via contact met criminelen uit de Amsterdamse onderwereld. Conform het draaiboek maken die op een avond in november voor circa vier miljoen aan sieraden, juwelen en diamanten buit en sluiten de diamantair op in zijn eigen kluis. De diamantair moet bevrijd worden door de politie, doet zijn verhaal en claimt vervolgens de ‘schade’ bij zijn verzekeraar.

Klinkt als een waterdicht scenario…

Helaas voor de diamantair achterhaalt de politie al vrij snel in welke hoek de zogenaamde overvallers gezocht moeten worden. Als die het vervolgens te heet onder de voeten wordt, stappen ze naar de politie en doen ze het vooropgezette plan uit de doeken. In het geheim gemaakte filmbeelden van de onderhandelingen dienen daarbij als onweerlegbaar bewijs. Daarop arresteert de politie de diamantair en start de verzekeraar een procedure om de geleden schade vergoed te krijgen.

Met een bijzondere rol voor Vurich?

In het kader van deze procedure legt Vurich in opdracht van advocatenkantoor Kennedy Van der Laan beslag op alle diamanten die aanwezig zijn in de kluis in Amstelveen. Daarbij wordt voor het eerst de door Vurich geïnitieerde ‘aanwijsplicht’ toegepast: de verwerende partij (i.e. de diamantair) werd op grond van een gerechtelijk bevel gedwongen de vrijwel niet te kraken kluis te openen en aan te wijzen welke diamanten door het beslag getroffen zouden worden. Vurich baseerde zich hierbij op de uitspraak van de Hoge Raad inzake bewijsmiddelen die zich in de cloud bevinden: als beslag enkel mogelijk is met medewerking van de verwerende partij (i.e. wachtwoord verstrekken), dan dient deze medewerking te verlenen. De voorzieningenrechter was het ermee eens dat deze regel ook uitstekend toepasbaar was op deze casus. En onze deurwaarder heeft een week lang diamanten geteld…

Het betekenen van exploten, in heel Nederland en wereldwijd

De basis van ons kantoor bestaat uit het betekenen van gerechtelijk en niet-gerechtelijke stukken. Van dagvaardingen en verzoekschriften, tot stuitingen en sommaties. Dagelijks in alle uithoeken van het land, maar ook wereldwijd. In een tweetal megazaken die veel aandacht kregen in de media – het vermeend kartel van de Europese truckfabrikanten en de afhandeling van het faillissement van technisch installateur Imtech – was Vurich verantwoordelijk voor de wereldwijde betekening van de betrokken partijen. Bijzondere opdrachten van AKD.

Hoe zat dat met die truckfabrikanten?

In de periode van 1997 tot 2011 blijken de belangrijkste Europese truckfabrikanten een kartel in stand te hebben gehouden. De truckfabrikanten maakten prijsafspraken en stemden de introductie van nieuwe technologieën af. Daardoor is een groot aantal transportondernemers voor duizenden euro’s per vrachtwagen gedupeerd. In 2016 beboette de Europese Commissie de betrokken truckfabrikanten al voor een recordbedrag.

Er is een massaclaim om compensatie voor de geleden schade te realiseren. In opdracht van advocatenkantoor AKD bracht Vurich hier in diverse ronden wereldwijd betekeningen voor uit, zodat deze complexe procedure op de correcte manier gevoerd zou kunnen worden.

En Imtech?

Het is alweer ruim vijf jaar geleden dat Nederland werd opgeschrikt door het grootste faillissement sinds de Tweede Wereldoorlog. Het beursgenoteerde installatiebedrijf Imtech telde op het hoogtepunt ruim 25.000 medewerkers in tientallen landen. Het concern had een omzet van meer dan 5 miljard euro en een marktkapitalisatie van 1,5 miljard euro.

In de zomer van 2015 stortte het bij elkaar gekochte elektrotechnische bedrijvenconglomeraat als een kaartenhuis in elkaar. Het concern ging ten onder aan een giftige cocktail van boekhoudfraude, moeilijke marktomstandigheden en een loden financieringslast.

Inmiddels is er een juridisch titanengevecht gestart dat draait om het verdampte beleggersvermogen. Vurich kreeg van AKD de opdracht om ervoor de te zorgen dat alle betrokken partijen binnen de complexe internationale vennootschapsstructuur van Imtech de stukken rechtsgeldig zouden ontvangen.

Beslag voor miljarden én ‘derde moet verklaren’

In 2018 berichtte het FD over een langlopende juridisch strijd tussen de staatsenergiebedrijven van Rusland en Oekraïne, te weten Gazprom en Naftogaz. In het kader daarvan legde Vurich in opdracht van Ten Holter Noordam één van de in omvang grootste beslagen in de afgelopen tien jaar.

Wat is de casus?

In februari 2018 bepaalde een arbitragerechtbank in Stockholm dat Gazprom zo’n 2,2 miljard euro moest terugbetalen aan Naftogaz. De Russen zouden via de pijpleidingen North Stream en South Stream te weinig gas via Oekraïne hebben doorgevoerd en daar ook nog eens te weinig voor hebben betaald. In een poging een deel van dit geld te bemachtigen, liet Naftogaz beslag leggen op vermogen van Gazprom, waaronder ook de zeven Nederlandse dochterondernemingen van het Russische bedrijf.

Complexe zaak?

Zeker, want het ging om meerdere beslagen in meerdere Europese landen die internationaal gecoördineerd moesten worden gelegd. Vurich nam het Nederlandse deel voor haar rekening, waarbij onder meer beslag werd gelegd op vorderingen tussen de groepsmaatschappijen en op de deelnemingen van Gazprom in de werkmaatschappijen North Stream en South Stream – zogeheten ‘special purpose vehicles’. In totaal ging het om zo’n twee miljard aan vorderingen. Uit internationale media blijkt dat Poroshenko, de toenmalige president van Oekraïne, persoonlijk opdracht heeft gegeven voor het leggen van het beslag. Daarnaast moest Vurich Gazprom oproepen om voor de Nederlandse rechter te verschijnen – een uiterst lastig traject omdat er (ondanks verwoede pogingen) maar geen bewijs van uitreiking door de Russische autoriteiten werd verstrekt (GHAMS:2019:1914 en RBAMS:2019:6733).

Einde verhaal?

Nee, want in deze zaak heeft Vurich nog een tweede bijzondere rol gespeeld. Uiteindelijk hebben we (via een advies aan de advocaat van de beslaglegger) voorzieningenrechter Bakels van de rechtbank Amsterdam ertoe kunnen bewegen uitspraak te doen over de vraag of een derde in de conservatoire fase van een beslag juridisch gedwongen kan worden om onderbouwd te verklaren wat er precies door het beslag is getroffen. Dit blijkt niet uit de wet, maar de rechter volgde onze redenering dat het volgt uit het systeem van de wet. Er bestaat niet alleen zo’n verplichting, die verplichting is dus ook afdwingbaar in de conservatoire fase (ECLI:NL:RBAMS:2019:2920).

Vurich in media – Verloren gewaand miljoenenschilderij veiliggesteld

In 2018 schreef het AD over een juridische strijd tussen twee kunsthandelaren. Beiden claimden eigenaar te zijn van een schilderij van de beroemde Russische schilder Kazimir Malevich, getiteld ‘Suprematism of the Spirit’. In opdracht van Bergh Stoop & Sanders zorgde Vurich ervoor dat dit schilderij niet kon worden vervreemd zolang de rechter nog geen uitspraak had gedaan.

Wat was het geval?

Kunsthandelaar Dmitri Shushkalov uit Moskou laat een schilderij dat wordt toegeschreven aan de beroemde Russische schilder Kazimir Malevich (1879-1935) restaureren bij het Wassenaarse atelier Redivivus. Dat doek was sinds de jaren twintig van de vorige eeuw spoorloos. Omdat hij echter de rekening niet betaalt, weigert het atelier het kunstwerk te retourneren. Intussen meldt zich ook nog een andere Russische kunsthandelaar, die claimt mede-eigenaar te zijn van het vermeende miljoenenstuk. Deze Leonid Kuropatkin laat er geen gras over groeien en laat beslag leggen op het schilderij dat in Wassenaar verblijft.

Patstelling?

Er waren nu dus plotsklaps meerdere partijen die eigendom pretenderen van een miljoenenschilderij. Redivivus verkeerde in grote onzekerheid aan wie het schilderij nu rechtsgeldig moest worden afgedragen. Kortom, een gerechtelijke uitspraak was onvermijdelijk. Omdat het gevaar dat het werk nog voordat de rechter uitspraak kon doen naar het buitenland zou worden gebracht niet ondenkbeeldig was, kreeg Vurich van Bergh Stoop & Sanders de opdracht het doek veilig te stellen.

Einde verhaal?

Vurich heeft het werk getraceerd in beslag genomen. Het gespecialiseerd kunsthuis Redivivus is daarbij aangesteld als bewaarder. Daardoor mocht Redivivus het werk niet meer afgeven zonder toestemming van de deurwaarder. Interessant detail hierbij was dat het atelier op verzoek van Vurich een gerechtelijk bevel heeft gekregen tot aanwijzing van het beslagobject. Dit om te voorkomen dat er beslag gelegd werd op een vervalsing. Omdat het miljoenenstuk tachtig jaar niet gezien is en er in de jaren negentig een zwendel is geweest met Malevich-schilderijen was dit bepaald niet ondenkbeeldig.

Vurich in media – Europese raket in veiligheid

Het AD besteedde aandacht aan een wel heel bijzondere zaak: een geschil over de levering van raketonderdelen voor een Europese raketprogramma. Voor Vurich een unieke beslaglegging in opdracht van een groot internationaal advocatenkantoor.

Wat speelde er?

Een Nederlands onderdeel van een internationaal luchtvaartbedrijf is betrokken is bij een prestigieus Europees raketprogramma. Een deel van de werkzaamheden laat dit in Leiden gevestigde bedrijf uitvoeren door een in Hengelo gevestigde onderaannemer. Het Leidse bedrijf stuurt daarvoor materialen en tekeningen naar de onderaannemer, die er volgens de aanwijzingen raketonderdelen van maakt. Voor die activiteiten is vooraf een maximumprijs van 1,1 miljoen euro overeengekomen.

Wat ging er mis?

Als gevolg van een facturatiegeschil weigert de onderaannemer op zeker moment reeds geproduceerde raketonderdelen uit te leveren. Ook dreigt hij faillissement aan te vragen. De potentiele schade hiervan voor het bedrijf uit Leiden wordt geraamd op vijftig miljoen euro. Het gaat immers om unieke onderdelen die bij niet-uitleveren het totale raketprogramma in gevaar zouden kunnen brengen. Daarop verzoekt de advocaat van het Leidse bedrijf aan Vurich om namens deze partij beslag te leggen op alle onderdelen en materialen bij de onderaannemer, deze veilig af te voeren en in gerechtelijke bewaring te geven.

Geen alledaagse klus?

Zeker niet. Om te beginnen ging het om speciaal voor het Leidse bedrijf geproduceerde hightech-onderdelen en materialen met een unieke waarde. Het fysiek weghalen hiervan is van een andere orde dan het bij wijze van spreken laten wegslepen van een auto of motorhome. Extra complicerende factor was dat de onderaannemer een deel van de materialen (zonder toestemming van de opdrachtgever) had opgeslagen bij het moederbedrijf en een zusterbedrijf, waarmee de beslaglegger geen contract had. Dat alles tezamen maakte dit één van de uitdagendste beslagleggingen in de geschiedenis van het kantoor!

Miljoenenfraude door ex-werknemer

Diverse media besteedden aandacht aan een miljoenenfraude door een ex-medewerker. In nauwe en effectieve samenwerking met Van Iersel Luchtman Advocaten, de Voorzieningenrechter in ’s-Hertogenbosch en de politie kon Vurich voorkomen dat verzoeker grote (reputatie)schade opliep. Een bewijsbeslag met mondeling verlof, middenin de nacht.

Wat was de casus?

De verweerder werkt tussen september 2016 en eind 2017 als financieel manager bij verzoeker. Met hulp van een handlanger hackt hij in die periode grote hoeveelheden bedrijfsgegevens. Ook slaagt hij erin ruim een miljoen euro te verduisteren. Na zijn vertrek probeert hij zijn voormalig werkgever te chanteren door te dreigen door hemzelf gemanipuleerde bedrijfsgegevens door te spelen aan onder andere de Rabobank, accountantskantoor EY, de belastingdienst en de landelijke media. Daardoor zou volgens hem het beeld ontstaan dat verzoeker zelf frauduleus zou hebben gehandeld.

Geen prettige situatie…

Verweerder uit zijn dreigement in de loop van de avond en directe actie is noodzakelijk om grote (reputatie)schade te voorkomen. Van Iersel Luchtman Advocaten, de huisadvocaat van verzoeker, neemt daarom via de noodlijn contact op met de Voorzieningenrechter ’s-Hertogenbosch. Na een mondelinge toelichting geeft deze groen licht om nog diezelfde avond een inval te doen in het woonhuis van verweerder en om beslag te leggen op bewijsmiddelen. Die opdracht is aan Vurich verstrekt.

Bijzondere beslaglegging

Een binnentreding en een bewijsbeslag wordt normaal gesproken minutieus voorbereid. Daar was nu helemaal geen tijd voor! De deurwaarder van Vurich heeft de actie mondeling afgestemd met de voorzieningenrechter, om zo te zorgen dat verweerder verplicht zou worden om mee te werken op verbeurte van dwangsommen en de deurwaarder als noodbewaarder op kon treden. Ook voor de politie was het een bijzondere zaak omdat er niets op papier stond en er meteen moest worden geacteerd. Na een kort overleg is er middenin de nacht beslag gelegd op onder meer laptops, telefoons en usb-sticks in verweerders’ woning. Het bevel heeft de deurwaarder met pen uitgeschreven op blanco papier, zodat dwangsommen meteen gingen lopen. Dit prachtig voorbeeld van effectieve rechtshandhaving was het resultaat van een uitstekende samenwerking tussen advocaat, voorzieningenrechter, gerechtsdeurwaarder en politie!

Hoe is dit afgelopen?

Verweerder is door de rechtbank in Breda veroordeeld tot een celstraf van 48 maanden waarvan 6 maanden voorwaardelijk wegens verduistering en witwassen. Ook moet hij 1,03 miljoen euro terugbetalen.

Beslaglegging in de Rotterdamse haven

Mooie casus op het gebied van intellectueel eigendomsrecht. Vurich heeft in opdracht van Taylor Wessing voorkomen dat zeven containers met ondeugdelijke zonnepanelen vanuit China de EER in zouden komen.

Wat was de casus?

EXE is een Italiaanse onderneming die zich bezighoudt met de handel in zonnepanelen. Die panelen werden onder meer ingekocht in China bij producent TPL ENERGY. Op het moment dat er meerdere containers zonnepanelen per schip op weg zijn naar de Rotterdamse haven, blijkt uit een steekproef in de TPL-fabriek dat de geleverde zonnepanelen volstrekt niet voldoen aan de kwaliteitseisen die EXE heeft gesteld. Sterker: het installeren van deze panelen zou zelfs tot gevaarlijke situaties kunnen leiden. Het bedrijf bericht zijn Chinese zakenpartner dan ook: “Due to the bad quality of your goods we cancel our orders with immediatily affect”

Was de kous daarmee af?

Nee, want EXE had nu twee uitdagingen. Op de eerste plaats moest voorkomen worden dat deze ondeugdelijke zonnepanelen in de Europese Economische Ruimte (EER) terecht zouden komen. Daarnaast moest worden voorkomen dat TPL de containers terug zou halen en de panelen buiten de Europese markt zou verkopen, aangezien die voorzien waren van het merkteken van EXE en een CE-markering. De advocaat van Taylor Wessing heeft daarop de voorzieningenrechter in Rotterdam op de hoogte gebracht van deze risico’s. Daarop volgde toestemming om de containers te blokkeren in de Rotterdamse haven. Die opdracht is aan Vurich verstrekt.

Hoe liep dat af?

Beslaglegging heeft plaatsgevonden in de haven van Rotterdam. Complicerende factor bij zo’n beslag is dat het containerterrein niet toegankelijk is en de deurwaarder de betreffende containers dus niet fysiek kan zien. De containers zijn door Vurich echter gelokaliseerd, in beslag genomen en veilig in gerechtelijke bewaring gegeven. Nadat het beslag is gelegd zijn partijen met elkaar in onderhandeling getreden. TPL heeft een kort geding aanhangig gemaakt. Haar vorderingen om het beslag nietig te verklaren, op te heffen en een verbod te geven op toekomstige beslagleggingen werden afgewezen. Het oordeel van de rechter luidde:

“Zolang TPL de EXE-merken niet heeft verwijderd en/of geen zekerheid biedt dat de merken voorafgaand aan de verhandeling worden verwijderd, kan het leggen en handhaven van het beslag niet als onnodig of als onrechtmatig worden beschouwd. De voorzieningenrechter merkt hierbij op dat het ongelukkig is indien contractspartijen elkaar betichten van merkinbreuk waarbij het, zoals hier, zaken betreft die in opdracht van de merkhouder zijn geproduceerd. In dat geval is het geschil immers meer een contractueel geschil dan een klassieke merkinbreuk. Aangezien aannemelijk is dat TPL heeft geprobeerd zonder toestemming van EXE zonnepanelen te verkopen aan een derde, is het geschil hier van kleur verschoten. Het inroepen van het merkenrecht is in dit geval daarom niet als oneigenlijk te beschouwen.”

Omdat de bewaarkosten hoog oplopen geeft de voorzieningenrechter partijen in overweging een regeling te treffen waarbij de beslagen zonnepanelen worden ontdaan van de EXE-merken en vervolgens verhandeld, waarbij de verkoopopbrengst kan worden aangewend om de beslagkosten te betalen. Hiermee kan de eis in de hoofdzaak worden afgewend, waarna partijen – desgewenst – verder kunnen procederen over de rechtsgeldigheid van de ontbinding. Zoals ter zitting besproken, is het in ieder geval in het belang van beide partijen dat zij (alsnog) een regeling treffen over verplaatsing van de zonnepanelen naar een goedkopere beslaglocatie.

Bron: Rechtbank Rotterdam (Vrz) 9 juni 2020 ECLI:NL:RBROT:2020:6776

Title